Cát cánh: 4 công dụng nổi bật và lưu ý quan trọng khi sử dụng

• Tên khoa học: Platycodon grandiflorus (Jacq.) A.DC.
• Họ: Campanulaceae (Họ Hoa chuông)
• Tên gọi khác: Kết cánh, Mộc tiện, Bạch dược, Phù hổ, Cánh thảo
• Tên gọi trong Đông y: Lư như, Khổ ngạch, Tề ni, Phòng đồ, Phương đồ

Cát cánh là cây thảo dược lâu năm, chủ yếu dùng rễ làm thuốc.

Cát cánh là cây thân thảo sống lâu năm, vừa có giá trị dược liệu trong y học cổ truyền với công dụng chữa ho, viêm họng, vừa được trồng làm cảnh nhờ hoa màu lam tím hình chuông đặc trưng.

• Loại cây: Là cây thân thảo sống lâu năm, cao khoảng 40–80 cm, ưa khí hậu mát và thường mọc ở các vùng núi phía Bắc Việt Nam.
• Thân: Thân mọc thẳng, tròn, ít phân nhánh và chứa nhựa trắng khi bẻ. Phần rễ phình thành củ to bộ phận quý nhất được dùng trong y học cổ truyền.
• Lá: Lá mọc so le, hình mũi mác, mép có răng cưa nhỏ. Mặt trên xanh đậm, mặt dưới nhạt và có lớp lông mịn.
• Hoa: Hoa mọc đơn ở đầu cành, có dạng chuông năm cánh màu lam tím hoặc trắng. Mỗi khi nở rộ, hoa tạo vẻ mềm mại, thanh tao nên cây còn được trồng làm cảnh.

Ở Việt Nam: cát cánh mọc tự nhiên và được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang và Sơn La – nơi có khí hậu mát mẻ, đất tơi xốp, thích hợp cho cây phát triển.

Trên thế giới: Loài này phân bố rộng ở khu vực Đông Á, đặc biệt là Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên và Nga. Đây đều là những nơi có truyền thống sử dụng cát cánh làm dược liệu quý trong y học cổ truyền.

>>> Xem thêm Tổng quan về Đông Trùng Hạ Thảo

Cát cánh là dược liệu trong y học cổ truyền, vừa giúp giảm ho - tiêu đờm - làm dịu viêm họng, vừa hỗ trợ cải thiện hô hấp và miễn dịch tự nhiên.

• Giảm ho, long đờm, làm dịu rát họng: Thường có mặt trong các bài thuốc trị ho khan, ho có đờm, đau rát cổ họng. Bạn có thể tham khảo viên ngậm cát cánh Vương để hỗ trợ giảm ho, làm dịu họng hiệu quả.
• Hỗ trợ điều trị viêm phế quản, hen suyễn và cảm lạnh: Dược liệu giúp thông khí phổi, giảm khó thở, đặc biệt hiệu quả khi kết hợp cùng các vị thuốc khác. Một số sản phẩm như siro ho có thành phần cát cánh được sử dụng rộng rãi để hỗ trợ điều trị các chứng ho kéo dài.
• Kháng viêm, kháng khuẩn tự nhiên: Hoạt chất trong Cát cánh giúp giảm viêm họng, viêm amidan và sưng đau vùng hầu họng. Người bệnh có thể tham khảo thuốc ho bổ phế có chứa cát cánh để tăng hiệu quả điều trị.
• Tăng cường miễn dịch, bảo vệ đường hô hấp: Có khả năng kích thích hệ miễn dịch, giúp phòng ngừa cảm lạnh và bệnh đường hô hấp.

Lưu ý khi dùng dược liệu:

• Chống chỉ định với ho lâu ngày, ho ra máu (âm hư ho lâu): những người có biểu hiện ho kéo dài do âm hư hoặc ho có máu không nên dùng cát cánh.
• Trường hợp âm hư hỏa vượng: nếu trong cơ thể có tình trạng hỏa vượng (nhiệt trong) nhưng không kèm phong hàn tắc phế, nên tránh dùng cát cánh.
• Tránh dùng khi bệnh lý không liên quan tới phế (tạng phế): nếu nguyên nhân bệnh không xuất phát từ tạng phế, việc dùng cát cánh có thể không phù hợp.
• Không dùng quá liều, dùng kéo dài: dùng đúng liều, theo chỉ định thầy thuốc, không tự ý tăng liều hoặc sử dụng dài ngày để tránh rủi ro. 

>>> Tham khảo thêm về Cách dùng cát cánh

Cát cánh là một vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền với nhiều tác dụng hỗ trợ đường hô hấp như giảm ho, long đờm và giảm viêm. Khi sử dụng, hãy chọn nguồn dược liệu rõ ràng và tuân theo hướng dẫn chuyên môn để đảm bảo an toàn; với các trường hợp bệnh nặng hoặc kéo dài, cần khám và điều trị theo y tế hiện đại.