Cỏ ngọt là cây gì? Tác dụng và bài thuốc từ Cỏ ngọt

Cỏ ngọt hay còn được gọi là Cỏ đường, Cúc ngọt, tên khoa học là Stevia rebaudiana, đây là một loại cây bụi rậm thuộc họ Asteraceae.

Đặc điểm sinh thái Cỏ ngọt

Cỏ ngọt là loại cây sống lâu năm và có kích thước nhỏ (khoảng 100cm). Cây có tuổi đời tứ 6 tháng tuổi thường có phần gốc hóa gỗ. Cành phân tại gốc, lá và cành non đều có lông mịn bao phủ.

Lá mọc đối xứng, rộng 15 – 30mm và dài 30 – 60mm. Mặt lá hiển thị rõ 3 gân bắt nguồn từ cuống. Một số lá có mép răng cưa nhưng một số có mép nguyên.

Cụm hoa mọc thành bông đơn hoặc phân nhánh, mỗi cụm gồm khoảng 5 hoa nhỏ có 5 cánh và màu trắng ngà. Hoa có mùi thơm nhẹ và có 2 vòi nhụy lòi hẳn ra ngoài. Cây ra hoa vào tháng 10 đến tháng 2 năm sau. 

Cây cỏ ngọt là nguyên sản của Paraguay. Vào những năm trước 1990, loài thực vật này được di thực vào nước ta. Hiện nay cây cỏ đường được trồng ở nhiều địa phương nhằm phục vụ cho ngành chế biến dược liệu và thực phẩm

Bộ phận dùng

Búp non và lá cây cỏ ngọt được sử dụng để làm thuốc.

Thu hái và chế biến

Cỏ ngọt có thể thu hoạch quanh năm nhưng tốt nhất là vào tháng 8. Khi thu hoạch, đem cắt thành từng đoạn cành dài 20 – 25cm, sau đó loại bỏ lá già và hư hại rồi đem sấy khô ở nhiệt độ 30 – 40 độ C hoặc phơi nắng nhẹ cho đến khi cây khô hoàn toàn. Nếu thu hái quanh năm, nên thu hái 1 tháng/ lần.

Cỏ ngọt sau khi phơi khô sẽ có mùi ngai ngáy rất khó chịu. Vì vậy sau khi phơi khô, nên phun nước để làm ẩm dược liệu rồi cho vào trong túi kín ủ từ 2 – 3 ngày. Cuối cùng đem sấy/ phơi khô sẽ làm mất mùi ngai ngái mà không ảnh hưởng đến dược tính và độ ngọt của thuốc.

Thành phần hoá học

Cỏ ngọt chứa các thành phần hóa học như Steviol, chất béo, protein, carbohydrate…

Theo Đông Y

Công năng: Hạ huyết áp, lợi tiểu và tiêu khát.

Chủ trị: Tiểu đường, chảy máu răng, tiểu tiện không thông.

Theo y học hiện đại

Hỗ trợ cho người bị bệnh tiểu đường, cao huyết áp

Chất Steviol trong cỏ đường ngọt gấp 300 lần so với đường mía nhưng không bị phân hủy, lên men và hầu như chứa rất ít năng lượng. Vì vậy có thể ứng dụng thảo dược này để tạo vị ngọt tự nhiên trong bữa ăn của bệnh nhân tiểu đường, cao huyết áp và người đang trong chế độ ăn kiêng. 

Cây cỏ ngọt có tác dụng tích cực trong việc kiểm soát đường huyết của những người mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Theo những nghiên cứu từ National Library of Medicine - Thư viện y học quốc gia Mĩ, thì lượng tiêu thụ chất tạo ngọt có trong loại cây này giúp lượng đường trong máu rất giảm nhiều hơn so với nhóm tiêu thụ tinh bột.

Ngoài ra thì những chiết xuất từ cây cỏ ngọt có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu và hemoglobin A1C đáng kể.

Hiện nay, cỏ ngọt được sử dụng để chữa các bệnh lý như:

• Viêm lợi gây chảy máu chân răng
• Huyết áp cao
• Tiểu đường
• Phòng ngừa béo phì
• Điều trị rối loạn mỡ máu
• Phòng ngừa các bệnh liên quan đến tim mạch

Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường

• Chuẩn bị: Lá cỏ ngọt phơi khô 2.5g.
• Thực hiện: Sắc với 200ml nước còn lại 50ml, thực hiện 2 lần/ ngày trong thời gian dài.

Bài thuốc chữa tăng huyết áp

• Chuẩn bị: Lá cỏ ngọt 6g, hoa hòe (sao vàng) 10g, hoa cúc 4g và quyết minh tử (sao cháy) 12g.
• Thực hiện: Rửa sạch và sắc uống hằng ngày.

Bài thuốc giúp kiểm soát cân nặng và phòng ngừa các bệnh lý về tim mạch

• Chuẩn bị: Lá cỏ ngọt phơi khô 7.5g.
• Thực hiện: Sắc uống và chia thành nhiều lần uống trong ngày. Sử dụng bài thuốc liên tục trong vòng nhiều ngày.

• Không tự ý kết hợp cỏ ngọt với các loại thuốc Tây hay các loại dược liệu khác khi chưa có sự chỉ định của chuyên gia hoặc những người có chuyên môn.
• Phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú hoặc trẻ nhỏ cần cẩn trọng khi sử dụng.

Cỏ ngọt là dược liệu có nguồn gốc từ thiên nhiên. Tuy nhiên, để có thể phát huy hết công dụng của vị thuốc đối với sức khỏe, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm soát rủi ro và tránh được những tác dụng không mong muốn.