Lạc tiên là cây gì? Hoa lạc tiên có tác dụng gì đối với sức khỏe

Tên gọi và phân bố

Cây lạc tiên có tên khoa học là Passiflora foetida L và họ khoa học là Passifloraceae. Cây lạc tiên còn có tên gọi khác là nhãn lồng, tây phiên liên, chùm bao hay dây bầu đường. Loại thảo dược là loài cây thuộc về xứ nhiệt đới, đã xuất hiện ở Việt Nam từ rất lâu đời.

Theo các tài liệu về cây lạc tiên, loài cây này có nguồn gốc từ Châu Mỹ. Ngày nay, lạc tiên đã có mặt khắp nơi trên thế giới như Lào, Trung Quốc,... Tại Việt Nam, lạc tiên là loài mọc tự nhiên, có vùng phân bố rộng rãi. Bạn có thể bắt gặp nó rải rác từ trung du miền núi thấp cho đến đồng bằng ở cả ba miền. Chúng xuất hiện nhiều nhất ở Bắc Giang, Quảng Ninh, Lạng Sơn,... Ngoài ra, cây lạc tiên còn được trồng ở các vườn thuốc nam để làm thuốc. 

Cây lạc tiên có tên khoa học là Passiflora foetida L

Đặc điểm sinh trưởng

Cây lạc tiên là một loài cây cận nhiệt đới. Cây ưa ẩm, ưa ánh sáng nên nó mọc trùm lên các cây bụi rậm. Loài cây này luôn cần đủ ánh sáng để sinh trưởng và phát triển cho nên cần phải tỉa bớt cành, tránh để rậm rạp.

Cây sinh trưởng và phát triển mạnh trong khoảng thời gian tháng 3 đến tháng 8. Thời gian ra hoa thường vào khoảng tháng 5 - 7, sai quả vào khoảng tháng 8 - 9. Vào mùa đông, cây bị rụng lá.

Loài cây lạc tiên được trồng từ hạt hoặc giâm cành. Sau khi chặt cành thì phần còn lại sẽ tái sinh bằng cách mọc ra chồi khỏe. Hạt được lấy ra từ quả lạc tiên được lấy ra, đem hong khô rồi gieo 2-3 tuần sẽ nảy mầm. Cành giâm là cành bánh tẻ của cây lạc tiên đã trưởng thành, giâm đoạn cây từ 3 mắt trở lên. Thời điểm tốt nhất để trồng cây là vào mùa xuân.

Cây lạc tiên không đòi hỏi đặc biệt chất đất để sinh sống. Tuy nhiên, nếu đất có nhiều dinh dưỡng, khả năng thoát nước tốt thì cây sẽ phát triển mạnh mẽ. 

Mô tả toàn cây lạc tiên

Cây lạc tiên là cây thân leo, bên trong thân cây rỗng, có một lớp lông mềm phủ quanh toàn cây. Có tua cuốn mọc ra từ kẽ lá, quấn quanh. Lá lạc tiên mọc so le nhau với kích thước chiều dài khoảng 6-8cm. Lá rộng khoảng 10cm và được phân thành 3 thùy nhọn. Phiến lá có hình trái tim. Có một lớp lông mềm bao phủ quanh lá. Mặt dưới của lá xanh nhạt hơn màu lá phía trên. Cuống lá lạc tiên dài khoảng 4 - 5cm. 

Hoa lạc tiên to, đơn độc, có màu trắng hoặc màu tím. Là loại hoa lưỡng tính. Hoa có 3 lá bắc, chúng tách rời nhau chia thành nhiều dải sợi nhỏ. Bao hoa có 5 lá đài màu xanh lục với mép viền trắng. Có thêm một phần phụ với hình sừng nhọn ở mặt ngoài mỗi lá đài. Hoa có 5 cánh rời, chúng được xếp xen kẽ với các lá đài. Ở giữa có màu trắng pha tím. Lá đài của hoa màu trắng, phía dưới có gân xanh, 3 gân chín. Một vòng tua có rất nhiều phần phụ của cánh hoa với hình sợi chỉ màu tím. Ở giữa hoa có một cuống hình trụ 5 nhị, bao phấn đính lưng màu vàng. Bầu nhụy hoa gồm 3 lá noãn, bầu thượng 1 ô.

Quả có dạng hình cầu với vỏ ngoài mọc. Khi còn non quả có màu xanh, vị chua. Khi chín thì quả có màu đỏ hoặc màu vàng, vị ngọt dịu. Trong quả lạc tiên có các hạt mọng. Quả lạc tiên rất dễ vỡ và nát nên cần phải cực kỳ cẩn thận khi thu hái rồi đem đi sấy khô nhanh chóng.

Thu hái

Cây lạc tiên thu hái toàn bộ từ thân, lá, hoa quả nhưng trừ rễ. Sau khi thu hoạch, đem đi rửa sạch rồi cắt ngắn thành từng đoạn nhỏ. Cuối cùng, đem đi phơi hoặc sấy khô. 

Cây lạc tiên chữa bệnh gì là câu hỏi mà nhiều người thắc mắc. Sau đây là một số tác dụng của cây lạc tiên có thể kể đến:

• Chiết xuất alcaloid có trong lạc tiên giúp kìm hãm sự hoạt động của cafein. Do vậy, nó giúp cho con người có giấc ngủ được ngon hơn, đồng thời giảm stress cũng như có tác dụng an thần hiệu quả. Lạc tiên còn giúp cải thiện được chất lượng giấc ngủ, mang lại giấc ngủ sâu hơn và ngon hơn. Tránh tình trạng mơ ngủ hoặc tỉnh ngủ nửa đêm.
• Hợp chất flavonoid giúp người bệnh ổn định huyết áp, ổn định nhịp tim, làm tăng cường lưu thông máu trong cơ thể. Nhờ đó, cơ thể luôn cảm thấy thoải mái, sảng khoái...
• Lạc tiên còn giúp chống co thắt, làm giãn các cơ trơn nên có thể dùng hỗ trợ điều trị các cơn đau tử cung.
• Trong lạc tiên còn có chứa hợp chất kháng khuẩn, kháng viêm để cải thiện tình trạng đau nhức xương khớp hoặc bồi bổ sức khỏe gan thận.

Cây lạc tiên có nhiều công dụng hữu ích cho sức khỏe

• Hoa lạc tiên có tác dụng giúp thư giãn đầu óc, tạo cảm giác thư thái, nhẹ nhàng mà không làm giảm nhận thức.
• Giúp người bệnh ngủ ngon hơn.
• Giảm thời gian co bóp cơ không tự chủ được và làm giảm các giác khó chịu sau những đợt co cơ này xảy ra.
• Có tác dụng cai nghiện thuốc lá, rượu hiệu quả.
• Làm tăng sức khỏe đường hô hấp, tiêu hóa, giúp cân bằng lượng đường trong máu, cải thiện sự tập trung và chú ý trong công việc.

Hoa lạc tiên giúp đầu óc con người thư giãn

Hoa lạc tiên an toàn khi sử dụng với hầu hết mọi người. Tuy nhiên những người sau đây nên chú ý khi sử dụng loại nguyên liệu này:

• Phụ nữ mang thai nên tránh sử dụng hoa lạc tiên.
• Những người đang cần tỉnh táo lái xe.
• Không sử dụng hoa lạc tiên chung với các thuốc hạ huyết áp.

Hoa lạc tiên là một loại dược liệu quen thuộc từ lâu đã được sử dụng trong dân gian. Tuy nhiên, người dùng để có thể sử dụng lạc tiên an toàn thì bạn nên tham khảo ý kiến người có chuyên môn, y bác sĩ để tránh những rủi ro và các tác dụng không mong muốn.