Cỏ đuôi ngựa (Horsetail): Đặc điểm tự nhiên và công dụng

Tên gọi 

Horsetail có tên tiếng Việt là cỏ đuôi ngựa. Cây có tên gọi khác là dương xỉ đuôi ngựa, cỏ tháp bút, field horsetail, common horsetail, Equisetum, horse herb, horsetail rush, horsetail grass. Tên khoa học của cây cỏ đuôi ngựa là Equisetum arvense L, thuộc họ Cỏ tháp bút (Equisetaceae).

Đặc điểm tự nhiên của cây cỏ đuôi ngựa

Cỏ đuôi ngựa là cây thân thảo. Đây là một loài cỏ dại có sức sinh trưởng mạnh, có thể mọc và lan rộng nhanh chóng khắp vườn. Loài cây này có tuổi thọ lâu dài nhờ phần thân rễ dưới đất và phần thân khí sinh trên mặt đất. 

Phần thân khí sinh là phần cây mọc thẳng đứng, có khi nó lại mọc nằm. Cây có màu xanh lục với nhiều rãnh dọc, thân rỗng. Thân cây dài khoảng 20 - 60cm. Trên thân có nhiều nhánh phụ mảnh mọc ra. Những nhánh này mọc vòng trải ra rồi mọc thẳng lên. Nhánh có chiều dài khoảng 10 - 20cm và chúng không phân nhánh tiếp.

Trên đỉnh của thân cây là một bông lá bào tử có hình trứng dài. Nó có nhiều vảy dạng đinh mang theo các túi bào tử mặt dưới. Ở mỗi mấu có nhánh thì có khoảng 8 - 12 lá dạng vảy  để tạo thành một bẹ màu nâu.

Cỏ đuôi ngựa là loài cây thân thảo

Bộ phận sử dụng để làm thuốc của Horsetail

Toàn bộ cây, thường gọi là Vấn kinh. Cây thường được thu hái các chồi màu lục ở đầu cành (nhánh) vào khoảng thời gian cuối mùa hè. Sau đó đem chúng đi rửa sạch và phơi khô.

Cỏ đuôi ngựa mọc ở đâu?

Cỏ đuôi ngựa mọc phổ biến ở các nước châu Âu, những nước có khí hậu ôn đới. Cây mọc ở những nơi ẩm ướt như đồng ruộng. Tại Việt Nam thì chúng ta có thể tìm thấy cỏ đuôi ngựa tại các nơi ẩm ướt, núi cao như Sapa, Lào Cai. 

Làm hạ huyết áp

Cỏ đuôi ngựa đã được đưa vào thử nghiệm lâm sàng trên 58 người bị tăng huyết áp giai đoạn đầu. Kết quả cho thấy huyết áp tâm thu và tâm trương giảm đáng kể. 

Làm giảm đường trong máu

Đã có nghiên cứu về tác dụng của cỏ đuôi ngựa trên chuột mắc bệnh tiểu đường. Chiết xuất từ có đuôi ngựa có tác dụng tốt với đường trong máu và kháng insulin. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu đối với người cho nên không rõ liệu kết quả  này có thể được áp dụng cho người mắc bệnh tiểu đường hay không.

Thúc đẩy sự hình thành xương

Loãng xương là tình trạng thường gặp ở những phụ nữ đã qua thời kỳ mãn kinh. Lúc này mô xương bị mềm hoặc mỏng hơn, yếu hơn và dễ gãy hơn. 

Mặc dù chưa có nghiên cứu lâm sàng ở người về tác dụng của cỏ đuôi ngựa đối với bệnh loãng xương. Tuy nhiên khi nghiên cứu trên động vật cho thấy khi bổ sung cỏ đuôi ngựa vào hỗn hợp L-lysine, L-proline, L-arginine và axit L-ascorbic có tác dụng làm tăng hình thành xương ở chuột bị cắt bỏ buồng trứng - một tình trạng tương tự với thời kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, tác dụng của cỏ đuôi ngựa vẫn chưa rõ. 

Làm giảm viêm

Cỏ đuôi ngựa được thử nghiệm trên 60 người bị viêm khớp dạng thấp cho thấy nhóm này vượt trội hơn về khả năng làm giảm viêm khi kết hợp loại cỏ này với methotrexate cộng với diclofenac natri. Bởi vì hỗn hợp có có đuôi ngựa sẽ làm giảm nồng độ TNF-α - dấu hiệu viêm. Làm tăng nồng độ IL-10 - dấu hiệu chống viêm.

Tác dụng chống viêm của cỏ đuôi ngựa cũng đã được chứng minh trong nghiên cứu ống nghiệm trên tế bào bạch cầu của con người. 

Cỏ đuôi ngựa có tác dụng giảm viêm

Thúc đẩy quá trình mọc tóc

Trong cỏ đuôi ngựa có chứa silicon, các sợi tóc có hàm lượng silicon cao hơn có xu hướng ít rụng hơn, độ sáng cao hơn. Ngoài ra, chất này còn có cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen tối ưu, giúp cải thiện sức mạnh và độ đàn hồi của da.

Ngoài những lợi ích trên thì cỏ đuôi ngựa còn được sử dụng cho các mục đích khác. Trong một số dữ liệu lâm sàng chứng minh hiệu quả của có đuôi ngựa có tác dụng trị:

• Chảy máu
• Bệnh Gout
• Nhiễm lạnh
• Rong
• Không có khả năng kiểm soát bàng quang (tiểu không tự chủ)
• Sỏi thận hoặc bàng quang
• Viêm xương khớp: Trong cây Horsetail có chứa axit kynurenic, có tác dụng chống viêm. Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI): Một nghiên cứu cho thấy chiết xuất Equisetum arvense trong cây cỏ đuôi ngựa có hoạt tính kháng khuẩn.Tuy nhiên, cần xác nhận thêm về các thử nghiệm lâm sàng trước khi sử dụng để ngăn ngừa và điều trị UTI.
• Điều trị vết thương.

Mặc dù, cỏ đuôi ngựa có nhiều tiềm năng nhưng nó có nhiều tác dụng phụ như:

Các tác dụng phụ thường gặp

• Đi tiểu nhiều
• Thiếu vitamin B1 (thiamine) vì trong cỏ đuôi ngựa có chứa thiaminase - một loại enzyme phân hủy thiamine.

Dùng cỏ đuôi ngựa sẽ gây ra tác dụng phụ như thiếu vitamin B1

Các tác dụng phụ nghiêm trọng

Cỏ đuôi ngựa khi sử dụng quá nhiều hoặc kết hợp với một số thuốc theo toa sẽ làm tăng thêm các tác dụng phụ. Bạn hãy:

• Gọi ngay cho bác sĩ nếu bạn có dấu hiệu bị đánh trống ngực.
• Không dùng cho cho những người bị dị ứng với các thành viên của họ Equisetaceae.

• Những người gặp tình trạng bị rối loạn do sử dụng rượu
• Thiếu thiamine
• Mang thai hoặc cho con bú
• Bệnh tiểu đường
• Kali thấp (hạ kali máu)
• Người bị dị ứng cà rốt
• Người dị ứng với nicotine

Trên đây là một số thông tin thú vị về cỏ đuôi ngựa. Hy vọng bạn đọc sẽ hiểu hơn về cây Horsetail - cỏ đuôi ngựa và cách áp dụng nó hợp lý. Đặc biệt, để tránh tình trạng ngộ độc cỏ đuôi ngựa thì hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.