Làm chủ sức khỏe tinh thần: 9 cách tự chữa lành & sống hạnh phúc mỗi ngày

1. Định nghĩa của WHO về sức khỏe tinh thần

Theo định nghĩa của WHO, sức khỏe tinh thần là trạng thái khi một người hiểu rõ giá trị và năng lực của bản thân, có khả năng thích ứng với những áp lực của cuộc sống hàng ngày, làm việc một cách hiệu quả, và đóng góp tích cực cho cộng đồng xung quanh.

2. Thế nào là sức khỏe tinh thần tốt

Người có tinh thần lành mạnh là người duy trì được tư duy tích cực, biết hướng sự chú ý đến điều tốt đẹp và chủ động tìm cách tháo gỡ vấn đề, dù hoàn cảnh có khó khăn đến đâu. Họ thường thể hiện nguồn năng lượng sống mạnh mẽ qua những biểu hiện sau:

• Thức dậy mỗi sáng với tâm thế sảng khoái, sẵn sàng cho một ngày mới.
• Đón nhận thử thách hay môi trường mới với tinh thần cởi mở và ham học hỏi.
• Luôn giữ nụ cười trên môi, cảm nhận được niềm hạnh phúc từ những điều nhỏ bé quanh mình.
• Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh, ngủ sâu và đủ giấc.
• Cởi mở trong giao tiếp, dễ dàng kết nối, chia sẻ cùng người khác.

1. Tầm quan trọng toàn diện của sức khỏe tinh thần

a) Tác động tiêu cực đến sức khỏe thể chất

Khi sức khỏe tinh thần suy giảm, cơ thể sẽ tiết ra nhiều hormone căng thẳng như cortisol, khiến hệ miễn dịch suy yếu, rối loạn huyết áp, tim đập nhanh, và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch hay tiểu đường. Người có trạng thái tâm lý kém thường chán ăn, ngủ không ngon, mất tập trung, thậm chí gặp vấn đề về tiêu hóa và giảm động lực chăm sóc bản thân, khiến sức khỏe thể chất ngày càng sa sút. Ngược lại, khi duy trì được tinh thần tích cực và lạc quan, con người sẽ cảm thấy tràn đầy năng lượng, ăn ngon, ngủ sâu hơn, tăng cường sức đề kháng, và phục hồi nhanh hơn sau bệnh tật. Có thể nói, một tâm hồn khỏe mạnh chính là nền tảng vững chắc cho một cơ thể khỏe mạnh. 

b) Hiệu suất công việc & quan hệ xã hội

Sức khỏe tinh thần đóng vai trò then chốt trong việc duy trì hiệu suất làm việc và chất lượng các mối quan hệ xã hội. Khi tinh thần ổn định, con người dễ dàng tập trung, sáng tạo và đưa ra quyết định chính xác, từ đó nâng cao năng suất và hiệu quả công việc. Ngược lại, trạng thái căng thẳng, lo âu hoặc mất cân bằng cảm xúc khiến tư duy trở nên rối loạn, giảm khả năng ghi nhớ, mất động lực làm việc, và tăng nguy cơ kiệt sức.

Bên cạnh đó, sức khỏe tinh thần tốt còn giúp con người giao tiếp cởi mở hơn, đồng cảm và thấu hiểu người khác, từ đó xây dựng các mối quan hệ xã hội tích cực và bền vững. Một tinh thần lạc quan, biết lắng nghe và kiểm soát cảm xúc sẽ góp phần tạo nên môi trường làm việc hài hòa, thúc đẩy tinh thần đồng đội và giảm xung đột.

>>> Tham khảo: Rối loạn lưỡng cực là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

2. Nhận diện sớm dấu hiệu bất ổn tâm lý

a) Biểu hiện cảm xúc & tâm lý

• Dễ buồn chán, cáu giận thất thường
• Lo âu kéo dài, tâm trạng bất ổn
• Mất hứng thú với việc trước đây yêu thích

b) Biểu hiện thể chất

• Mệt mỏi không rõ nguyên nhân
• Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều
• Thay đổi khẩu vị, đau đầu, đau cơ lan tỏa

c) Ở người trẻ / học sinh

• Tự cô lập, ít giao tiếp
• Giảm tập trung, kết quả học tập đi xuống
• Hành vi khác thường, ít nói hoặc cáu gắt

• Lối sống lành mạnh: Ngủ đủ 7‑9 tiếng, ăn uống cân bằng, vận động đều đặn.
• Thiền chánh niệm & hít thở sâu: Dành 5‑10 phút mỗi ngày tập trung vào hơi thở để xoa dịu hệ thần kinh.
• Xây dựng kết nối xã hội tích cực: Chia sẻ với bạn bè, gia đình, tìm những người bạn đồng cảm.
• Dành thời gian cho giải trí & tĩnh lặng: Bỏ máy tính, đi dạo, đọc sách — ưu tiên những khoảnh khắc thư giãn.
• Kỹ thuật quản lý căng thẳng: Viết nhật ký, nghe nhạc, tắm nước ấm, vẽ, làm vườn…
• Lập kế hoạch & ưu tiên: Sắp xếp công việc hợp lý, từ chối những áp lực không cần thiết.
• Xây dựng thói quen tích cực hàng ngày: Ghi nhận 3 điều tốt đã xảy ra trước khi ngủ, thực hành lòng biết ơn.
• Giới hạn tiếp xúc thông tin tiêu cực: Hạn chế mạng xã hội hoặc tin tức căng thẳng.
• Tự kiểm tra & theo dõi cảm xúc: Thường xuyên đặt câu hỏi cho bản thân: “Mình ổn chứ?”, “Có dấu hiệu gì bất thường không?”

1.  Dấu hiệu cho thấy bạn cần được hỗ trợ tâm lý bởi các chuyên gia 

• Triệu chứng (lo âu, buồn bã, mất ngủ) kéo dài trên 2 tuần
• Có khuynh hướng gây tổn hại cho bản thân hoặc cho người khác 
• Tình trạng tâm lý ảnh hưởng nghiêm trọng đến học tập, công việc, quan hệ

3. Các hình thức hỗ trợ bạn có thể tìm đến

• Tư vấn tâm lý: Giúp bạn giải quyết vấn đề cụ thể trong cuộc sống
• Trị liệu tâm lý (psychotherapy): Chuyên sâu để thay đổi mô thức suy nghĩ, hành vi
• Tham vấn y khoa / bác sĩ tâm thần: Trong trường hợp rối loạn nghiêm trọng, có thể có chỉ định sử dụng thuốc

>>> Cần được tư vấn về thuốc tâm lý? Liên hệ ngay đội ngũ dược sĩ Medigo, chúng tôi  luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn 24/7

Sức khỏe tinh thần là yếu tố nền tảng quyết định chất lượng cuộc sống và hiệu quả làm việc của mỗi người. Việc duy trì trạng thái tâm lý tích cực không chỉ giúp chúng ta sống khỏe mạnh hơn mà còn gắn kết hơn với cộng đồng. Để hiểu rõ hơn về các phương pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện, bạn có thể tham khảo thêm tại  Medigoapp.com– nền tảng cung cấp thông tin và dịch vụ y tế đáng tin cậy.