Viêm gan B: Nguyên nhân, triệu chứng, chuẩn đoán và điều trị

Viêm gan B là một bệnh lý về gan nghiêm trọng do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Đối với một số người, viêm gan B có thể trở thành mãn tính nghĩa là nó kéo dài hơn sáu tháng và làm tăng nguy cơ phát triển suy gan, ung thư gan hoặc xơ gan - một tình trạng để lại sẹo vĩnh viễn ở gan.

Hầu hết người lớn bị viêm gan B có thể hồi phục hoàn toàn, ngay cả khi các dấu hiệu và triệu chứng của họ nghiêm trọng. Trẻ sơ sinh và trẻ em có nhiều khả năng bị nhiễm viêm gan B mãn tính. Vaccine có thể ngăn ngừa viêm gan B, nhưng không có cách nào chữa khỏi nếu bạn mắc phải viêm gan b mãn tính. Tùy thuộc vào từng bệnh nhân, thời gian điều trị có thể kéo dài từ một vài năm đến cả đời. Nếu bạn bị nhiễm, thực hiện một số biện pháp phòng ngừa nhất định có thể giúp ngăn ngừa lây lan virus cho người khác.

Viêm gan B có thể tồn tại trong thời gian ngắn (cấp tính) hoặc kéo dài (mãn tính)

• Nhiễm viêm gan B cấp tính kéo dài dưới sáu tháng. Hệ thống miễn dịch của cơ thể có thể loại bỏ viêm gan B cấp tính và bạn sẽ hồi phục hoàn toàn trong vòng vài tháng. Hầu hết những người mắc bệnh viêm gan B khi trưởng thành đều thuộc loại cấp tính, nhưng nó có thể dẫn đến tình trạng mãn tính.
• Nhiễm viêm gan B mãn tính kéo dài sáu tháng hoặc lâu hơn vì hệ thống miễn dịch không thể chống lại hoàn toàn hoạt động của virus. Nhiễm viêm gan B mãn tính có thể kéo dài suốt đời, và có nguy cơ dẫn đến các bệnh nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan.

Bạn càng trẻ khi mắc bệnh viêm gan B - đặc biệt là trẻ sơ sinh hoặc trẻ em dưới 5 tuổi - nguy cơ bệnh trở thành mãn tính càng cao và có thể không phát hiện được trong thời gian dài cho đến khi các triệu chứng trở nên trầm trọng.

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh viêm gan B thường xuất hiện khoảng một đến bốn tháng sau khi bị nhiễm. Một số người, thường là trẻ nhỏ, có thể không có bất kỳ triệu chứng nào.

Các dấu hiệu và triệu chứng viêm gan B có thể bao gồm:

• Đau bụng
• Nước tiểu đậm màu
• Sốt
• Đau khớp
• Ăn mất ngon
• Buồn nôn và ói mửa
• Suy nhược và mệt mỏi
• Vàng da

Vi rút được truyền từ người này sang người khác qua máu, tinh dịch hoặc các chất dịch cơ thể khác. Nó không lây lan khi hắt hơi hoặc ho. Các con đường phổ biến mà HBV có thể lây lan là:

• Quan hệ tình dục: Bạn có thể bị nhiễm viêm gan B nếu quan hệ tình dục không an toàn với người bị nhiễm bệnh. Virus có thể truyền sang bạn nếu máu, nước bọt, tinh dịch hoặc dịch tiết âm đạo của người đó xâm nhập vào cơ thể bạn.
• Dùng chung kim tiêm: HBV dễ dàng lây lan qua kim tiêm có dính máu bị nhiễm bệnh. Dùng chung dụng cụ tiêm chích ma túy khiến bạn có nguy cơ cao mắc bệnh viêm gan B.
• Tiếp xúc vô tình với kim tiêm: Viêm gan B là một mối lo ngại đối với nhân viên y tế và bất kỳ ai khác tiếp xúc với máu.
• Mẹ với con: Phụ nữ mang thai bị nhiễm HBV có thể truyền virus này sang con của họ trong quá trình sinh nở. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh có thể được chủng ngừa để tránh bị nhiễm bệnh trong hầu hết các trường hợp. Việc trao đổi với bác sĩ về xét nghiệm viêm gan B là rất cần thiết nếu bạn đang mang thai hoặc muốn có thai.

Nguy cơ nhiễm viêm gan B của bạn tăng lên nếu:

• Quan hệ tình dục không an toàn với nhiều bạn tình hoặc với người bị nhiễm HBV
• Dùng chung kim tiêm trong quá trình sử dụng ma túy
• Nam quan hệ tình dục đồng giới
• Sống với người bị nhiễm HBV mãn tính
• Trẻ sơ sinh có mẹ bị nhiễm HBV
• Phải tiếp xúc với máu người thường xuyên
• Du lịch đến các vùng có tỷ lệ lây nhiễm HBV cao, chẳng hạn như Châu Á, các đảo Thái Bình Dương, Châu Phi và Đông Âu

Nhiễm HBV mãn tính có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như:

• Xơ gan: Viêm gan B có thể dẫn đến xơ gan và làm suy giảm khả năng hoạt động của gan.
• Suy gan: Suy gan cấp tính là tình trạng các chức năng quan trọng của gan ngừng hoạt động và cần ghép gan để duy trì sự sống.
• Ung thư gan: Những người bị nhiễm viêm gan B mãn tính có nguy cơ ung thư gan cao hơn.
• Các bệnh lý khác: Viêm gan B mãn tính có thể phát triển bệnh thận hoặc viêm mạch máu.

Vaccine ngừa viêm gan B thường được tiêm ba hoặc bốn mũi trong vòng sáu tháng. Bạn không thể bị nhiễm viêm gan B từ thuốc chủng ngừa. Thuốc chủng ngừa viêm gan B được khuyến cáo cho:

• Trẻ sơ sinh
• Trẻ em và thanh thiếu niên không được tiêm chủng khi mới sinh
• Những người làm việc hoặc sống trong trung tâm dành cho người khuyết tật
• Những người sống chung với người bị viêm gan B
• Nhân viên y tế, nhân viên cấp cứu và những người khác tiếp xúc với máu
• Bất kỳ ai bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, kể cả HIV
• Nam quan hệ tình dục đồng giới
• Những người có nhiều bạn tình
• Bạn tình của người bị viêm gan B
• Những người tiêm chích ma tuý hoặc dùng chung bơm kim tiêm
• Người bị bệnh gan mãn tính
• Người bị bệnh thận giai đoạn cuối
• Du khách dự định đến một khu vực trên thế giới có tỷ lệ nhiễm viêm gan B cao

Một số biện pháp khác để tránh mắc HBV

• Biết tình trạng HBV của bạn tình. Không quan hệ tình dục mà không sử dụng biện pháp bảo vệ trừ khi bạn hoàn toàn chắc chắn rằng bạn tình của mình không bị nhiễm HBV hoặc bất kỳ bệnh lây nhiễm qua đường tình dục nào khác.
• Sử dụng bao cao su mỗi khi quan hệ tình dục nếu bạn không biết tình trạng sức khỏe của bạn tình. Hãy nhớ rằng mặc dù bao cao su có thể làm giảm nguy cơ nhiễm HBV .
• Không sử dụng ma túy.
• Hãy thận trọng với việc xỏ khuyên và xăm mình. Nếu bạn xỏ khuyên hoặc xăm hình, hãy tìm một địa chỉ uy tín. Đảm bảo rằng các dụng cụ sử dụng vô trùng.
• Hỏi về thuốc chủng ngừa viêm gan B trước khi bạn đi du lịch. Nếu bạn đang đi du lịch đến một khu vực có tỷ lệ mắc bệnh viêm gan B cao, hãy hỏi bác sĩ về việc tiêm ngừa viêm gan B.

Bác sĩ sẽ khám và tìm các dấu hiệu tổn thương gan, chẳng hạn như da vàng hoặc đau bụng. Các xét nghiệm có thể giúp chẩn đoán viêm gan B hoặc các biến chứng bao gồm:

• Xét nghiệm máu. Xét nghiệm máu có thể phát hiện các dấu hiệu của virus viêm gan B trong cơ thể và giúp bác sĩ xác định bệnh cấp tính hay mãn tính. Một xét nghiệm máu đơn giản cũng có thể xác định xem bạn có miễn dịch với tình trạng này hay không.
• Siêu âm gan. Siêu âm đặc biệt gọi là siêu âm thoáng qua có thể cho biết mức độ tổn thương gan.
• Sinh thiết gan. Bác sĩ có thể lấy một mẫu nhỏ gan của bạn để xét nghiệm nhằm kiểm tra xem có tổn thương gan hay không.

Khám sàng lọc bệnh viêm gan B cho người khỏe mạnh

Người khỏe mạnh cần tầm soát nhiễm viêm gan B khi chưa có dấu hiệu và triệu chứng, bao gồm:

• Có thai
• Sống với người bị viêm gan B
• Đã có nhiều bạn tình
• Có quan hệ tình dục với người bị viêm gan B
• Nam có quan hệ tình dục đồng giới
• Có tiền sử bệnh lây truyền qua đường tình dục
• Bị HIV hoặc viêm gan C
• Xét nghiệm men gan với kết quả bất thường không rõ nguyên nhân
• Chạy thận
• Dùng thuốc ức chế hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như những thuốc được sử dụng để ngăn ngừa sự đào thải sau khi cấy ghép nội tạng
• Sinh ra ở một quốc gia phổ biến bệnh viêm gan B, bao gồm Châu Á, Quần đảo Thái Bình Dương, Châu Phi và Đông Âu

Điều trị để ngăn ngừa lây nhiễm viêm gan B sau khi phơi nhiễm

Nếu bạn biết mình đã tiếp xúc với virus viêm gan B và không chắc mình đã được tiêm phòng hay chưa, hãy liên hệ với các cơ sở y tế ngay lập tức. Tiêm globulin miễn dịch (một loại kháng thể) trong vòng 12 giờ sau khi tiếp xúc với virus có thể giúp bảo vệ bạn khỏi bị bệnh viêm gan B. Vì phương pháp điều trị này chỉ bảo vệ trong thời gian ngắn, bạn cũng nên chủng ngừa viêm gan B cùng một lúc , nếu bạn chưa tiêm vaccine

Điều trị viêm gan B cấp tính

Nếu bác sĩ xác định tình trạng nhiễm viêm gan B của bạn là cấp tính - nghĩa là nó chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và sẽ tự khỏi - bạn có thể không cần điều trị. Thay vào đó, bác sĩ có thể khuyên bạn nên nghỉ ngơi, chế độ dinh dưỡng hợp lý và uống nhiều nước. Trong trường hợp nghiêm trọng, cần dùng thuốc kháng virus hoặc nằm viện để ngăn ngừa các biến chứng.

Điều trị viêm gan B mãn tính

Hầu hết những người được chẩn đoán là bị nhiễm viêm gan B mãn tính cần được điều trị suốt đời. Điều trị giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gan và ngăn bạn truyền bệnh cho người khác. Điều trị viêm gan B mãn tính có thể bao gồm:

• Thuốc kháng virus đường uống. Một số loại thuốc kháng virus - bao gồm Entecavir (Baraclude), Tenofovir (Viread), lamivudine (Epivir), adefovir (Hepsera) và telbivudine (Tyzeka) - có thể giúp chống lại virus và làm chậm khả năng gây hại cho gan.
• Thuốc tiêm interferon. Interferon alfa-2b (Intron A) là một phiên bản nhân tạo của một chất do cơ thể sản xuất để chống lại nhiễm trùng. Nó được sử dụng chủ yếu cho những người trẻ bị viêm gan B, những người muốn tránh điều trị lâu dài hoặc những phụ nữ muốn mang thai trong vòng vài năm. Interferon không nên được sử dụng trong thời kỳ mang thai. Các tác dụng phụ có thể bao gồm buồn nôn, nôn, khó thở và trầm cảm.
• Ghép gan. Nếu gan của bạn đã bị tổn thương nghiêm trọng, ghép gan có thể là một lựa chọn. Hầu hết gan được cấy ghép đến từ những người hiến tặng đã qua đời, mặc dù một số ít đến từ những người còn sống hiến một phần gan của họ.

---

• Nguồn tài liệu: Mayo Clinic Health Letter
• Dịch thuật: DS. Lư Nguyễn Cẩm San
• Đăng tải: Ứng dụng mua thuốc online Medigo