Tổng quan về bệnh giang mai

Giang mai là một bệnh hoa liễu truyền nhiễm do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây ra. Bệnh giang mai có thể lây truyền qua quan hệ tình dục với các tổn thương nhiễm trùng, từ mẹ sang thai nhi trong tử cung, qua truyền máu và đôi khi qua các vết nứt trên da tiếp xúc với các tổn thương truyền nhiễm. Nếu không được điều trị, nó sẽ tiến triển qua 4 giai đoạn: nguyên phát, thứ phát, tiềm ẩn và muộn.. Hình ảnh dưới đây mô tả săng đặc trưng quan sát được trong bệnh giang mai nguyên phát

Những vết loét này có thể phát triển trên da hoặc màng nhầy của âm đạo, hậu môn, trực tràng, môi hoặc miệng.

Bệnh giang mai không thể lây lan qua bệ ngồi trong nhà vệ sinh, tay nắm cửa, bể bơi, bồn tắm nước nóng, bồn tắm, quần áo dùng chung hoặc dụng cụ ăn uống.

Điều này chủ yếu là do vi khuẩn chết rất nhanh bên ngoài cơ thể, khiến việc lây truyền qua đồ vật trở nên vô cùng khó khăn

Bạn có nguy cơ mắc bệnh giang mai cao hơn nếu bạn:

• Có quan hệ tình dục không an toàn
• Có nhiều bạn tình
• Đang nhiễm HIV, dùng chung kim tiêm
• Quan hệ tình dục đồng tính với nam giới

Giang mai gồm 4 giai đoạn là nguyên phát, thứ phát, tiềm ẩn hoặc muộn. Một loạt các triệu chứng xác định từng giai đoạn. Bệnh có thể lây lan trong giai đoạn nguyên phát hoặc thứ phát hoặc đôi khi là giai đoạn đầu tiềm ẩn. Nó dễ lây lan khi có vết thương hở hoặc vết loét. Bệnh giang mai muộn không lây nhiễm, nhưng nó có các triệu chứng nghiêm trọng nhất.

Giai đoạn nguyên phát

Các triệu chứng của bệnh giang mai nguyên phát bao gồm một hoặc nhiều vết loét hoặc săng giang mai không đau, chắc và tròn. Chúng xuất hiện từ 10 ngày đến 3 tháng sau khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.

Săng sẽ hết trong vòng 2–6 tuần. Tuy nhiên, nếu không điều trị, vi khuẩn có thể vẫn còn trong cơ thể.

Giai đoạn thứ phát

Nếu không được điều trị, bệnh giang mai có thể tiến triển sang trạng thái thứ hai. Điều này liên quan đến các triệu chứng nghiêm trọng hơn, bao gồm:

• Phát ban không ngứa, sần sùi
• Tổn thương màu xám hoặc trắng
• Đau cơ
• Sốt
• Đau họng
• Sưng hạch bạch huyết
• Rụng tóc loang lổ
• Nhức đầu
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Mệt mỏi

Những triệu chứng này có thể hết vài tuần sau khi chúng xuất hiện lần đầu tiên. Chúng cũng có thể quay lại nhiều lần trong một khoảng thời gian dài hơn.

Nếu không điều trị, bệnh giang mai thứ phát có thể tiến triển đến giai đoạn tiềm ẩn và giai đoạn muộn.

Giang mai tiềm ẩn

Giai đoạn tiềm ẩn có thể kéo dài trong vài năm. Trong thời gian này, cơ thể sẽ chứa bệnh mà không có triệu chứng.

Tuy nhiên, vi khuẩn T. pallidum vẫn không hoạt động trong cơ thể và luôn có nguy cơ tái phát. Bác sĩ vẫn khuyên nên điều trị bệnh giang mai ở giai đoạn này, ngay cả khi các triệu chứng không xảy ra.

Sau giai đoạn tiềm ẩn, bệnh giang mai muộn có thể phát triển.

Giang mai muộn

Giang mai muộn có thể xảy ra 10–30 năm sau khi bắt đầu nhiễm trùng, thường là sau một thời gian ủ bệnh mà không có triệu chứng. Tuy nhiên, nó có thể xuất hiện ngay sau 2-3 năm sau khi nhiễm bệnh.

Ở giai đoạn này, bệnh giang mai làm hỏng các cơ quan và hệ thống như mạch máu, gan, xương, khớp.

Giang mai muộn có thể dẫn đến các biến chứng tim mạch nghiêm trọng. Chúng bao gồm: Suy tim, đau tim, đau thắt ngực, phình động mạch chủ, viêm cơ tim, hở van động mạch chủ, viêm động mạch chủ

Tổn thương cơ quan có nghĩa là bệnh giang mai muộn thường có thể dẫn đến tử vong. Do đó, điều trị bệnh giang mai trước khi nó đạt đến giai đoạn này là rất quan trọng.

Bác sĩ sẽ khám sức khỏe và hỏi về tiền sử tình dục của một người trước khi tiến hành các xét nghiệm lâm sàng để xác nhận bệnh giang mai.

Xét nghiệm máu: Những xét nghiệm này có thể phát hiện tình trạng nhiễm trùng hiện tại hoặc trong quá khứ, vì các kháng thể đối với vi khuẩn giang mai sẽ có mặt trong nhiều năm.

Chất dịch cơ thể: Bác sĩ có thể đánh giá chất lỏng từ săng trong giai đoạn nguyên phát hoặc thứ phát.

Dịch não tủy: Bác sĩ có thể thu thập chất lỏng này thông qua tủy sống và kiểm tra nó để theo dõi tác động của bệnh đối với hệ thần kinh.

Nếu một người được chẩn đoán mắc bệnh giang mai, họ phải thông báo cho bất kỳ bạn tình nào. Các đối tác của họ cũng nên trải qua các xét nghiệm.

Các dịch vụ địa phương có sẵn để thông báo cho các đối tác tình dục về khả năng phơi nhiễm giang mai của họ, cho phép xét nghiệm và nếu cần thì tiến hành điều trị.

Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe cũng sẽ khuyên bạn nên xét nghiệm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như lậu và chlamydia.

Bệnh giang mai có thể chữa khỏi với chẩn đoán và điều trị nhanh chóng. Nhưng nếu điều trị quá muộn, nó có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho tim và não của bạn ngay cả sau khi hết nhiễm trùng. Nếu bạn mắc bệnh giang mai dưới một năm, một liều penicillin thường đủ để tiêu diệt nhiễm trùng. Nếu bạn bị dị ứng với penicillin, bạn có thể dùng một loại kháng sinh khác để thay thế, chẳng hạn như doxycycline. Nếu bạn đang ở giai đoạn muộn của bệnh, bạn sẽ cần nhiều liều hơn.

Nếu bạn đang mang thai và dị ứng với penicillin, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu bạn trải qua một quá trình gọi là giải mẫn cảm, quá trình này sẽ cho phép bạn dùng thuốc một cách an toàn.

Không quan hệ tình dục cho đến khi nhiễm trùng hoàn toàn biến mất. Bạn tình của bạn cũng nên được xét nghiệm và điều trị nếu cần thiết.

Một số người mắc bệnh giang mai có phản ứng hệ thống miễn dịch gọi là phản ứng Jarisch-Herxheimer vài giờ sau lần điều trị đầu tiên. Điều này có thể bao gồm sốt, ớn lạnh, nhức đầu, đau bụng, phát ban, hoặc đau khớp và cơ. Những vấn đề này thường biến mất trong vòng 24 giờ.

Nếu bạn không được điều trị, bệnh giang mai có thể biến chứng khắp cơ thể bạn:

• Các vết sưng nhỏ được gọi là gôm có thể mọc trên da, xương hoặc các cơ quan của bạn. Chúng có thể phá hủy các mô xung quanh chúng.
• Các vấn đề về hệ thần kinh. Bệnh giang mai có thể gây ra các vấn đề như đau đầu, viêm màng não, tổn thương não, tê liệt hoặc mất thính giác và thị lực.
• Các vấn đề về tim mạch. Căn bệnh này có thể làm hỏng van tim của bạn hoặc gây ra các mạch máu phình to (phình động mạch) hoặc động mạch chủ bị viêm (viêm động mạch chủ).
• Bệnh giang mai có thể làm tăng khả năng bạn bị nhiễm HIV.

Bất cứ ai lo lắng rằng mình có thể mắc bệnh giang mai hoặc một bệnh lây truyền qua đường tình dục khác (STI) nên nói chuyện với bác sĩ càng sớm càng tốt, vì điều trị kịp thời có thể chữa khỏi bệnh.

Điều trị sớm bằng penicillin là rất quan trọng, vì căn bệnh này có thể dẫn đến hậu quả đe dọa tính mạng về lâu dài.

Ở giai đoạn đầu, bệnh giang mai vẫn có thể chữa được. Tuy nhiên, một người có thể cần một liệu trình penicillin dài hơn.

Nếu tổn thương thần kinh hoặc cơ quan xảy ra trong giai đoạn sau của bệnh giang mai, việc điều trị sẽ không sửa chữa được. Tuy nhiên, việc điều trị có thể ngăn ngừa tổn thương thêm bằng cách loại bỏ vi khuẩn khỏi cơ thể của một người.

Các biện pháp ngăn ngừa và kiểm soát sự lây truyền bệnh giang mai bao gồm tư vấn, chẩn đoán kịp thời và điều trị thích hợp cho người bệnh và bạn tình của họ.

Tư vấn cho những người nghi ngờ hoặc đã xác định mắc bệnh giang mai tại thời điểm chẩn đoán về:

• Khả năng lây truyền cho bạn tình
• Khả năng tái nhiễm (vì nhiễm giang mai chỉ dẫn đến miễn dịch một phần)
• Khuyên tất cả những người có các tổn thương có khả năng lây nhiễm như săng, condylomata lata và/hoặc phát ban của bệnh giang mai thứ phát kiêng quan hệ tình dục cho đến khi các triệu chứng đã hết.
• Tầm quan trọng của sàng lọc các bệnh lây truyền qua đường tình dục
• Phòng chống bệnh giang mai

Nếu bạn không biết bạn tình có bị nhiễm bệnh hay không, hãy sử dụng bao cao su mỗi khi quan hệ tình dục

Tài liệu tham khảo:

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4622-syphilis
• https://emedicine.medscape.com/article/229461-overview
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/186656#symptoms
• G. W. Csonka (1990). Sexually transmitted diseases: a textbook of genitourinary medicine. Baillière Tindall. p. 232. ISBN 978-0-7020-1258-7. Archived from the original on 3 May 2016.
• https://www.webmd.com/sexual-conditions/syphilis
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/186656#is-it-curable
• https://www.canada.ca/en/public-health/services/infectious-diseases/sexual-health-sexually-transmitted-infections/canadian-guidelines/syphilis/prevention-control.html